Νίκολας Χάμμοντ: η έκθεση του για ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ την περίοδο Ιουνίου – Αυγούστου 1944

Ο Νίκολας Χάμμοντ στα βουνά της Ελλάδας την περίοδο 1943-1944 σαν μέλος της ΒΣΑ

του Ιωάννου Β. Αθανασόπουλου

ιστορικού

Ο Νίκολας Χάμμοντ υπήρξε σημαντικό μέλος της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής που οργάνωσε την αντίσταση στα ελληνικά βουνά. Την άνοιξη του 1943 έπεσε με αλεξίπτωτο στα βουνά της Βόρειας Ελλάδας. Υπήρξε σύνδεσμος του ΕΛΑΣ Μακεδονίας και Θεσσαλίας με τον βρετανό παράγοντα. Το καλοκαίρι του 1944 έγινε διοικητής της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής και παρασημοφορήθηκε για τη δράση του. Διαφώνησε με τον Ταξίαρχο Μπάρκερ Μπένφιλντ για τη μεταστροφή της βρετανικής πολιτικής υπέρ του ΕΛΑΣ και κατά των ΕΟΕΑ υποβάλλοντας την παραίτησή του. Οι λόγοι είχαν να κάνουν με το ότι ο Χάμμοντ είχε αντιληφθεί και επισημάνει από την πρώτη στιγμή τον πρωταρχικό στόχο του ΕΛΑΣ, που ήταν η κατάληψη της εξουσίας.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, επέστρεψε στην ακαδημαϊκή καριέρα του διδάσκοντας κλασική φιλοσοφία, ιστορία και αρχαιολογία στα Πανεπιστήμια του Καίμπριτζ, του Μπρίστολ, του Ουισκόνσιν, των Ιωαννίνων και του Όκλαντ. Έχει γράψει πολλά βιβλία ιδίως για την ιστορία της Μακεδονίας, του Φιλίππου Β’ και του Μεγαλέξανδρου. Σχετικά με την Εθνική Αντίσταση έχει γράψει δύο βιβλία (έχουν κυκλοφορήσει και στα Ελληνικά) «Με τους αντάρτες 1943-44» και «Δυτική Μακεδονία: Αντίσταση και Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή 1943-1944», που αναφέρονται στη συμπεριφορά πρωτίστως του ΕΛΑΣ αλλά και του ΕΔΕΣ απέναντι στον συμμαχικό αγώνα. Στο παρόν άρθρο θα αναδημοσιεύσουμε την έκθεση του Χάμμοντ για τη δράση των ανταρτών το καλοκαίρι του 1944, όπως παρουσιάστηκε στο βιβλίο του «Με τους αντάρτες» σελ. 209-216:

Αναφορά σχετικά με τη Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή και την ελληνική κατάσταση, 14 Ιουνίου – 20 Αυγούστου.

Στρατιωτική κατάσταση:

Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή

Η διείσδυση και μεταφορά των RSR και των OG στις περιοχές Β,1,2, και 3 συντελέστηκε με επιτυχία στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Στο αναμεταξύ συνεχίστηκαν οι επιχειρήσεις της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Περιοχή 3, όπου η σιδηροδρομική συγκοινωνία διακόπηκε σχεδόν τελείως τα βράδια. Στις Περιοχές 2, Δ και Τίνγκεγουικ έγιναν σποραδικές επιχειρήσεις. Στην Περιοχή 1 έγιναν δύο γερμανικές επιδρομές (στο Βέρμιο και στη Βόρεια Πίνδο) που εμπόδισαν προσωρινά τις επιχειρήσεις. Στην Περιοχή 4 (ΕΔΕΣ), δεν έγιναν επιχειρήσεις για ένα διάστημα, λόγω της ναυτικής βάσης. Κατόπιν έγιναν πολύ επιτυχημένες επιχειρήσεις εναντίον πυροβολαρχιών (στην περιοχή Πρέβεζας), και ακολούθησαν. Continue reading “Νίκολας Χάμμοντ: η έκθεση του για ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ την περίοδο Ιουνίου – Αυγούστου 1944” →

Ορθόδοξη Εκκλησία και Επανάσταση του 1821

Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’.

του Ιωάννη Β. Αθανασόπουλου

ιστορικού

Με αφορμή την επέτειο του εορτασμού της Εθνεγερσίας του 1821 αλλά και της δεύτερης γιορτής αυτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου καλό θα ήταν να αποτιμήσουμε ιστορικά τη στάση που κράτησε η Ορθόδοξη Ελλαδική Εκκλησία απέναντι στον ξεσηκωμό του Γένους. Υπήρξε υπέρμαχος του ξεσηκωμού και στυλοβάτης της εθνικής προσπάθειας ή – όπως τελευταία αναφέρεται όλο και πιο έντονα – υπήρξε αντιδραστική απέναντι στις απανωτές προσπάθειες των Ελλήνων να αποτινάξουν τον Οθωμανικό ζυγό που για 368 χρόνια βασάνιζε τους Έλληνες;

Καταρχήν πρέπει να αναφερθεί συνοπτικά, πως η Επανάσταση του 1821 δεν αποτέλεσε τη μοναδική προσπάθεια του Ελληνισμού να απαλλαγεί από τον Τούρκο δυνάστη. Υπήρξαν αρκετές επαναστάσεις – εξεγέρσεις και ξεσηκωμοί των υπόδουλων Ελλήνων. Οι κυριότερες από αυτές ήταν το κίνημα του Κροκόδειλου Κλαδά στη Μάνη και στην Ήπειρο (1479-1481), τα κίνηματα του Επισκόπου Τρίκκης, Διονυσίου, γνωστότερου ως «Διονυσίου Σκυλοσόφου» όπως ειρωνικά τον αποκαλούσαν οι Τούρκοι (1600,1611), τα Ορλωφικά και οι επαναστατικές ενέργειες του Λάμπρου Κατσώνη (1769-1792), οι συνεχείς αγώνες των Σουλιωτών κατά του Αλή πασά και βεβαίως ο αγώνας του Ρήγα Φεραίου, που ξεκίνησε την αφύπνιση των συμπατριωτών του κάνοντας επιπλέον επαφές για ενίσχυση του αγώνα από το Ναπολέοντα Βοναπάρτη.[1] Σ’αυτές τις πρώτες επαναστάσεις πρωτοστάτησαν πολλοί ιερείς, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Επίσκοπο Διονύσιο που ανέφερα παραπάνω. Continue reading “Ορθόδοξη Εκκλησία και Επανάσταση του 1821” →

Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα

Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν απλά μια ευχάριστη ενασχόληση ή επάγγελμα όπως είναι σήμερα. Αποτελούσε έναν από τους βασικότερους λόγους επιβίωσης της Ελληνικής φυλής – ιδιαίτερα την εποχή των Περσικών πολέμων (490-479 π.Χ.). Σύμφωνα με τον Gardiner «η νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών … ήταν η νίκη μιάς χούφτας ασκημένων αθλητών κατά των ορδών μαλθακών βαρβάρων». Θα ήταν περιττό να αναλυθεί η σημασία που έδιναν ειδικά οι Σπαρτιάτες στην καθημερινή εκγύμναση των νέων (Αγωγή), ώστε να βασίζονται ανά πάσα ώρα και στιγμή στην προάσπιση της πόλης τους από εχθρικές επιδρομές. Είναι γνωστό ότι η Σπάρτη ήταν ίσως η μοναδική πόλη στην αρχαία Ελλάδα που δεν είχε εξωτερικά τείχη – οι Σπαρτιάτες θεωρούσαν τα τείχη θηλυπρεπές μέσο άμυνας- ακριβώς για τον λόγο ότι βασίζονταν στην άρτια εκπαίδευσή τους!

Μερικά από τα πιό γνωστά αγωνίσματα ήταν ο ιππόδρομος, ο δρόμος, το άλμα, ο δίσκος, το ακόντιο, η πάλη, το πένταθλο, το παγκράτιο και άλλα. Ωστόσο στη παρούσα ανάρτηση θα αναφερθούμε περισσότερο σε αθλήματα που σήμερα είναι ευρέως διαδεδομένα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το χάντμπολ και το χόκεϋ, τα οποία στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστά σαν αθλήματα «σφαιρομαχιών» και τα οποία αποτελούσαν ομαδικές αθλοπαιδιές χωρίς να ανήκουν στο πρόγραμμα των επίσημων αγώνων . Είναι λογικό να φαίνεται περίεργο πως οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν και ανακάλυψαν αυτά τα αθλήματα. Ο λόγος βεβαίως έχει να κάνει με το ότι η ανακάλυψη αυτών των αθλημάτων έχει –λανθασμένα- αποδοθεί σε άλλους λαούς. Απόδειξη αφενός η ύπαρξη πολλών γλυπτικών έργων που απεικονίζουν ξεκάθαρα αυτά τα αθλήματα και αφετέρου οι αναφορές των πηγών της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, με βασικές την Οδύσσεια του Ομήρου και τους Δειπνοσοφιστές του Αθηναίου. Εξάλλου πολλοί γνωστοί γλύπτες αλλά και άγνωστοι δημιουργοί αφιέρωσαν όλη τη ζωή τους στην απόδοση του αθλητικού ιδανικού! Ας δούμε περισσότερο αναλυτικά το κάθε άθλημα:

1. Ποδόσφαιρο ή «επίσκυρο»:

Με βάση τον Όμηρο (Οδύσσεια, Θ, στ. 282-293) το ποδόσφαιρο στην αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν «επίσκυρο» και ήταν γνωστό ήδη από την Μυκηναϊκή εποχή (1600-1100 π.Χ.). Μάλιστα στις ανασκαφές της Σαμοθράκης βρέθηκε μπάλα ποδοσφαίρου από δερμάτινο κάλυμμα, η οποία χρονολογείται στον 3ο αιώνα π. Χ. Σύμφωνα με τον ερευνητή Λεωνίδα Μπίλλη: «Το γήπεδο ποδοσφαίρου ήταν χωρισμένο σε δύο μέρη και τα όριά του τα καθόριζαν γραμμές από χαλίκια». Σύμφωνα με τον Αρριανό (ΧΙV 47) το άθλημα αυτό παιζόταν από μικρά παιδιά ή ενήλικες άντρες. Γνωστοί ποδοσφαιριστές της εποχής υπήρξαν ο Αριστόνικος και ο Δημοτέλης από τη Χίο, μεταξύ άλλων.